Dag in dag uit engageren vele handen zich in de strijd tegen armoede. In deze reeks wil ik hen een hart onder de riem steken en onze krachten blijven bundelen om de strijd verder aan te gaan. Daarom zal ik naar aanleiding van de ‘Werelddag van verzet tegen Armoede’ op 17 oktober enkele projecten rond armoedebestrijding extra in de kijker plaatsen.

Vandaag wil ik graag enkele Gentse initiatieven rond betaalbare, gezonde én lekkere schoolmaaltijden voorstellen. In Gent doen we, in een samenwerking tussen verschillende diensten én samen met vele partners, heel veel rond voeding op school.

Op een lege maag kan je niet leren

De lege brooddozen zijn een maatschappelijk probleem. Scholen en armoedeorganisaties melden dat er steeds meer kinderen en jongeren met honger op de schoolbanken zitten. De verhalen over lege brooddozen zijn schrijnend. En op een lege maag kan je niet leren.

In Gent slaan we met vele partners de handen in elkaar om ook voor deze kinderen een betaalbare en gezonde maaltijd te voorzien.

Evita Willaert

Bovendien bevinden we ons in een periode van stijgende grondstofprijzen. Hierdoor worden ook de basisproducten voor de schoolmaaltijden duurder. Daarom moeten we extra alert zijn dat de maaltijden toegankelijk en betaalbaar blijven voor de kinderen.

We streven ernaar dat het basisrecht op een gezonde maaltijd voor elk kind wordt gerealiseerd. Toch is dat voor vele kinderen niet evident. In Gent slaan we met vele partners de handen in elkaar om ook voor deze kinderen een betaalbare en gezonde maaltijd te voorzien. We zetten hiervoor enkele gerichte acties in. We worden in Vlaanderen als pionier gezien en zullen de komende jaren onze inspanningen blijven verderzetten.

Kortingen op schoolmaaltijden in het stedelijk onderwijs

Gent is vrij uniek met het aanbieden van schoolmaaltijden in al de stedelijke basisscholen. Daar waar jaren geleden verschillende schoolbesturen in Vlaanderen het aanbod hebben afgebouwd, is Gent blijven investeren om schoolmaaltijden te voorzien. Er wordt ook voor gezorgd dat de maaltijden steeds gezonder en duurzamer worden.

De school is -als vindplaats van nagenoeg alle kinderen en jongeren- de beste plek om een gezonde maaltijd te serveren, betaalbaar en zonder stigma’s.

Evita Willaert

Helaas beleven we momenteel een periode van sterke stijging van de levensduurte. We kregen voor de zomer het signaal van de leverancier dat die zijn prijzen moest optrekken omwille van stijgende prijzen van grondstoffen. De prijs is dus gestegen, maar het is de strikte aankoopprijs die de leverancier aanrekent, die de scholen doorrekenen aan de ouders, niet meer en niet minder. De prijs voor ouders is in het verleden op die manier ook al gedaald omdat de maaltijden voor de leverancier goedkoper werden.

Het is daarnaast vooral belangrijk dat de maaltijden toegankelijk blijven voor iedereen. In de stedelijke scholen wordt hiervoor met inkomensgerelateerde kortingen gewerkt. Dat betekent dat ouders op basis van hun inkomen recht hebben op een korting voor de schoolmaaltijden van hun kind. Sommige ouders krijgen een korting van 25% en voor de gezinnen die het meest moeilijk hebben bedraagt die korting zelfs 80%. Naast de kortingen is ook een kwijtschelding van facturen mogelijk. Als scholen weten dat gezinnen in zware financiële problemen zitten, kunnen ze ook een (tijdelijke) vrijstelling vragen.

Gezonde voeding is een basisrecht voor élk kind. Zonder gezonde voeding, geen gezonde hersenen om na te denken, geen sterke spieren om te ravotten, laat staan rust in het hoofd om zich goed te kunnen voelen. De school is als vindplaats van nagenoeg alle kinderen en jongeren, de beste plek om een gezonde maaltijd te serveren, betaalbaar en zonder stigma’s.

Automatische rechtentoekenning

Deze kortingen worden zoveel als mogelijk automatisch toegekend. Dat betekent dat ouders hier automatisch recht op krijgen zonder ingewikkelde administratieve procedures te hoeven doorlopen. Dat is belangrijk want veel mensen weten niet dat ze recht hebben op korting of vinden hun weg niet. Stad Gent werkt hiervoor samen met de Kruispuntbank.

Op dit moment wordt dit al toegepast voor leefloners. Dat is belangrijk want veel mensen weten niet dat ze recht hebben op korting of vinden hun weg niet.

Lekker(s) op school

De initiatieven beperken zich niet tot de Gentse stedelijke scholen, ook in de niet-stedelijke scholen zijn tal van initiatieven lopende.

Met Lekker(s) op School krijgen 665 kleuters uit acht Gentse kleuterscholen momenteel een goedkopere of zelfs gratis maaltijd.

Evita Willaert

Met het project Lekker(s) op school slaan het Onderwijscentrum Gent en het OCMW de handen in elkaar met HoGent en Arteveldehogeschool. Hierin krijgen 665 kleuters uit acht Gentse kleuterscholen een goedkopere of in scholen met veel kinderen in kansarmoede een gratis maaltijd. Dat gaat van een gezond 10-uurtje, tot groentjes en yoghurt als aanvulling op de brooddoos, of voor het eerst een warme maaltijd op school. Stad Gent betaalt ook de middagopvang en er wordt gemonitord of kinderen dan meer op school blijven eten.
Parallel aan het aanbod voeren Hogent en KULeuven een onderzoek uit tot eind 2023 om de effecten te meten op het aantal kinderen dat eet op school en wat het effect is van goede voeding op het welbevinden, de concentratie en de leerprestaties. Hieruit zullen beleidsaanbevelingen volgen voor de stedelijke en bovenlokale overheden.

Gezamenlijk engagement

Stad Gent neemt in samenwerking met Rikolto-Vredeseilanden ook deel aan het Europese project SchoolFood4Change rond duurzame en gezonde voeding op school. Gent is zo één van de 16 pilootsteden die andere Europese steden inspireren om het voedselbeleid in scholen te verduurzamen.

Ook vanuit het middenveld komen acties rond dit thema. Er is bvb de Brooddoosnodig, een initiatief van Enchanté vzw, waarbij burgers scholen kunnen sponsoren om hun leerlingen te kunnen voorzien van een voedzame maaltijd.

Vlaamse steun nodig

Maar er zijn bijkomende acties nodig vanuit Vlaanderen. Het aanbieden van middagmalen en het toezicht over de middag wordt vanuit Vlaanderen quasi niet gereglementeerd en gefinancierd. Scholen krijgen bijvoorbeeld voor de organisatie van middagtoezicht op hun scholen amper 4 euro per leerling voor een heel schooljaar! Dat volstaat natuurlijk helemaal niet om middagopvang te organiseren.

Er zijn bijkomende acties nodig vanuit Vlaanderen. De scholen krijgen hierin te weinig steun.

Evita Willaert

Het is een gedeelde verantwoordelijkheid op lokaal, provinciaal en Vlaams niveau om ervoor te zorgen dat de leerlingen zich met de nodige energie kunnen ontwikkelen. Minister Somers zorgt nu voor een inspiratiegids voor lokale besturen, waar de good practices uit Gent ook opgenomen worden. Maar er is meer nodig om het fundamenteel probleem op te lossen.

Meer informatie:
-  Lekker(s) op school
-  Brooddoosnodig
- Schoolfood4change