Ik ben uitgenodigd bij Willem in het kantoor van Kreski in Nazareth. Bij aankomst blijkt het kantoor ook het woonhuis van Willem en Lieve te zijn. Een bewuste keuze, zo hoor ik al gauw. 

Willem: "Vóór Kreski werkte ik voor een bedrijvencentrum, ik schreef er onder andere subsidiedossiers. Sinds 2012 doe ik als zelfstandige hetzelfde werk. Maar nu heb ik de vrijheid om mijn tijd zelf in te delen, en dat zou ik niet meer anders willen. We zijn nu met 4 vennoten in het bedrijf. Toen mijn vrouw Lieve in 2015 wat uitgekeken raakte op haar toenmalige job, is ze ook voor Kreski komen werken. Sindsdien werken we allebei van thuis uit. Dat is super. Onze kinderen kunnen tussen de middag hier komen eten. 

Die verstrengeling van werk, privé, gezin werkt heel goed voor ons. Ik heb het altijd zo vreemd gevonden om op het werk 'de werknemer' te zijn, thuis 'papa' en 'partner', en in het weekend de 'vriend'. Maar ik ben dat alles, de hele tijd. Waarom zou ik die aspecten van mijn persoonlijkheid de hele tijd in tijdshokjes moeten steken?"

Willem reageerde op mijn oproep naar 'loopbaanverhalen' omdat hij en zijn gezin vanaf deze zomer nog een flinke stap verder gaan in hun manier van werk en privé te vermengen.

"We gaan een jaar rondtrekken met onze 3 kinderen, en werk en school gaan 'mee' op reis. Waarom we vertrekken? We willen gewoon samen zijn als gezin, samen tijd doorbrengen. We liepen vast in het huidige schoolsysteem, in wat we onze kinderen willen bieden als opleiding, ook in wat we zelf zoeken in het leven. We willen het komende jaar werk en leren en privéleven zo maximaal mogelijk op elkaar afstemmen. Wij hebben het gevoel dat dat ons veel beter gaat liggen. Al moeten we het natuurlijk samen uitzoeken, en kijken hoe onze kinderen ermee omgaan. We zijn ervan overtuigd dat de manier waarop we in dit leven omgaan met tijd en druk totaal verkeerd zit. We lopen zo voorbij aan het leven. Het idee dat je als je met pensioen gaat 'kan beginnen doen wat je wil doen', vind ik zo fout. Je moet dat daarvoor al doen. 

Elk jaar maken we in de zomervakantie een lange reis met de kinderen. Vorig jaar in Panama ontstond zo het idee om een heel jaar weg te gaan en de kinderen zelf les te geven. In het begin leek het een grote stap, en hadden we een lange lijst met 'ja-maar-argumenten': onderwijs, financiën, werk, enzovoort. Puntje per puntje hebben we die dan bekeken en bediscussieerd, tot er uiteindelijk enkel nog 'ja's' overbleven. Uiteraard zullen we moeten kijken wat er werkt en tijdens onze reis wel het een en ander bijsturen of ons aanpassen. 

Ik heb het altijd zo vreemd gevonden om op het werk 'de werknemer' te zijn, thuis 'papa' en 'partner', en in het weekend de 'vriend'. Maar ik ben dat alles, de hele tijd.

Ons werk gaat in ieder geval gewoon mee. Het opvolgen van subsidiedossiers kunnen we namelijk ook van op afstand. Onze collega's nemen voor een tijdje de klantencontacten over die echt ter plaatse moeten gebeuren. We gaan het uitproberen en uitzoeken wat er werkt en op welke manier. Maar we propageren zelf bij de begeleiding van bedrijven tijds- en plaatsonafhankelijk werken. Dus past het ook wel bij onze filosofie. Onze klanten reageren voorlopig ook positief wanneer we vertellen wat we gaan doen.

Van opleiding ben ik sinoloog, en mijn vrouw ook. Maar het belangrijkste dat we van de universiteit hebben meegenomen is mekaar (lacht). We zijn een half jaar in China gaan wonen, maar verder hebben we er eigenlijk weinig mee gedaan. Buiten een algemene kijk op het leven die je meekrijgt, natuurlijk. Het zorgt er ook voor dat we anders naar het onderwijs en de toekomst van onze kinderen kijken: het maakt niet zo veel uit wat voor diploma je hebt. Het is je ingesteldheid die belangrijk is. Wil je er echt voor gaan, dan ga je het wel bereiken. Heb je niet exact de juiste vakken gehad, dan moet je misschien wat bijbenen, maar dat kan allemaal.

Ik ben voorzitter van de schoolraad in de school van mijn kinderen. We hadden die school gekozen omdat er meer dan op de andere scholen op maat van het kind wordt gewerkt, maar ik zie dat nog veel te weinig gebeuren. Je kan dat de individuele leerkrachten niet verwijten, het is eerder het systeem dat aangepast moet worden. We zien wel veel mogelijkheden van wat er zou kunnen, maar verandering komt niet van vandaag op morgen. Er is al veel veranderd, maar een systeem verander je niet zomaar. Een tijdje hebben we er zelfs aan gedacht om een eigen school op te richten, maar nu gaan we dus voor dit project. 

Zowel in het onderwijs als in de professionele wereld zie je dezelfde problemen terugkomen. Er wordt veel te veel vastgehouden aan vaste regels, overtuigingen, vaste uren van 9 tot 5. Zo was ik afgelopen week nog bij een klant in het kader van een dossier rond duurzaam loopbaanbeleid en anders organiseren. We zouden daar gaan kijken naar flexibele arbeidstijden. Glijdende werkuren zag men daar nog wel zitten, maar thuiswerken lag al direct veel moeilijker. Maar als mensen op het bureau zitten, wil dat nog niet zeggen dat ze aan het werk zijn. Als mensen thuis werken, kan je dat ook niet controleren, maar de ervaring leert dat veel mensen van thuis uit vaak zelfs productiever zijn dan op het werk. 

Natuurlijk is het niet voor iedereen, en dat hoeft ook niet. Sommige mensen willen heel graag uit huis werken, wat uiteraard perfect is. Maar veel mensen zouden ook thuis willen werken. Het zou voor hen meer comfort, levenskwaliteit en timemanagement opleveren. Waarom doen we het dan niet anders? 

Persoonlijk vind ik bijvoorbeeld vaste functieprofielen en takenpakketten totaal achterhaald. Bedrijven hebben de mond vol van innovatie en flexibilisering, maar naar hun eigen personeel toe moet alles hetzelfde blijven. Maar als je een vast functieprofiel hebt, en de markt verandert, en er komen taken bij, dan gaat iedereen zijn paraplu opentrekken en zeggen: dat is niet voor mij, neem er maar iemand anders voor aan. Nee, je moet eigenlijk als team samenwerken en denken in projecten die samen tot een goed einde moeten gebracht worden. Als het project dan van inhoud verandert, bekijk je samen wie wat opneemt. Uiteraard moet zo'n team dan ook het vertrouwen krijgen om autonoom die beslissingen te kunnen nemen. 

Mensen veranderen natuurlijk niet graag, en ook niet zomaar. Er wordt vandaag ook nog amper rekening gehouden met de maatschappelijke en economische kost van stress, burn-outs, arbeidsongevallen. Anders denk ik dat er heel wat meer wil zou zijn om eraan te werken. 

Mijn mening als politica:

Er zit heel wat herkenbaars in de kijk van Willem op arbeid voor mij, heel veel dat bovendien aansluit bij de visie van Groen rond arbeid en welzijn. Het beleid rond burn-out en langdurende ziekte van deze regering blijft een bril uit de 20e eeuw opzetten. Terwijl emotionele en mentale belasting op de werkplek steeds meer werknemers voor lange duur uitschakelt, blijft men dit beschouwen als een bijzaak waar werkgevers geen verantwoordelijkheid voor dragen. Nochtans zit de sleutel voor het gezonder maken van werken erin dat het werk zelf aangepast wordt. En uiteraard speelt de werkgever hierbij ook een belangrijke rol.

De afgelopen jaren deden we al tientallen voorstellen aan onze regering om burn-out te voorkomen en werk 'werkbaarder' te maken. Een van die voorstellen gaat specifiek over het verantwoordelijk maken van organisaties voor het ziekteverzuim van hun werknemers. Groen wilt dat bedrijven die verschillende opeenvolgende jaren meer dan andere bedrijven uit de sector te maken hebben met langdurende ziekte, mee betalen aan de RIZIV-uitkering van die zieke werknemers. Na twee opeenvolgende jaren bedraagt die cofinanciering 20%. Elk bijkomend jaar dat het bedrijf er niet in slaagt de langdurende ziekte in het bedrijf op een laag of normaal niveau te krijgen wordt de cofinanciering opgetrokken.

Zoals Willem hierboven ook zei: mensen, én organisaties, veranderen niet zomaar. Een gezonde job voor iedereen wordt alleen haalbaar als iedereen mee aan de kar trekt. En daarvoor zal sensibiliseren alleen niet genoeg zijn.