Mensen in armoede moeten automatisch hun rechten op sociale bescherming, huisvesting, opleiding en gezondheidszorg kunnen opnemen. Daar willen Groen en Ecolo, werk van maken. Naar aanleiding van de Werelddag van Verzet tegen Armoede, vandaag, dient de groene Kamerfractie een resolutie in. Mensen in armoede of bestaansonzekerheid slagen er vaak niet in om hun rechten op onder meer sociale bescherming, huisvesting, opleiding en gezondheidszorg op te nemen of af te dwingen. Dat fenomeen heet de "non take-up van rechten". Volgens een onderzoek uit 2011 zou 62 procent van de mensen die recht hebben op een leefloon dat leefloon niet opnemen. Waarom vragen zo veel mensen de steun waar ze recht op hebben niet aan? "Mensen weten vaak niet dat ze rechten hebben", zegt Groen-Kamerlid Evita Willaert. "Ze moeten zelf op zoek gaan naar informatie." Rechten aanvragen kost ook tijd en geld. Om een leefloon aan te vragen, moet je allerlei bewijzen, onder meer bankafschriften, kunnen voorleggen. "Dat lijkt een enorme berg waar mensen in armoede over moeten, en we willen die berg zo klein mogelijk maken."

Om de automatisering vlot te laten verlopen, moet eerst het probleem van de non take-up beter in kaart gebracht worden. Willaert: "Behalve over het leefloon zijn er maar weinig cijfers beschikbaar, maar waar mogelijk moet nu zo snel mogelijk geautomatiseerd worden. De goede voorbeelden, zoals mutualiteiten die je zelf contacteren als je inkomenssituatie verandert, bewijzen ook dat het echt wel kan."

In hun resolutie pleiten de groenen ook voor sancties wanneer sociale verzekeringsinstellingen hun plicht inzake informatie en advies niet nakomen.

De regering-Michel heeft al aangegeven dat de automatische toekenning van de sociale rechten een prioriteit is. "De regering heeft al veel tijd en middelen gespendeerd aan de bestrijding van sociale fraude, maar in het bestrijden van de non take-up blijven de beleidsnota's tot nu toe dode letter", stelt Willaert.

 

(verschenen in De Morgen van 17 oktober 2015